Bartalai
Cirsium vulgare subsp. vulgare
Asteraceae Compositae
Àutri noum : Bartarai, Guihèn.
Noms en français : Cirse commun, Cirse à feuilles lancéolées.
Descripcioun :Lou bartalai es un grand cardoun dóu gènre Cirsium que fai de 60 cm fin qu'à 2,5 m. Li fueio soun proun espinouso e remounton sus li cambo alado. Se recounèis peréu à si gròssi flour coumpausado mai auto que larjo.
Usanço :Es uno planto coumestiblo qu'èro manjado dins d'ùni païs dóu tèms de carestié. Ei poussible de manja li jóuini cambo après n'avé leva la pèu, peréu li fueio, jouino èli tambèn, emai la racino. Se fai d'emplastro emé li racino que sarien bono contro l'enflamacioun. Parié que se servié di fru pèr n'en garni li couissin.
Port : Grando erbo
Taio : 20 à 200 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Cirsium
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Tribu : Cardueae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : >6
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai à setèmbre
Liò : Champ
- Tepiero seco
- Escoumbre e proche dis oustau
- Ermas
Estànci : Termoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Cirsium vulgare subsp. vulgare (Savi) Ten., 1838
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753